Συντάκτρια: Βάλλια Ράπτη

Το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών έχει μακρά παράδοση στην ενασχόλησή του με τη μελέτη της επανάστασης του 1821. Σταθερά από ίδρυσης του ΚΝΕ (Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών) νυν ΤΝΕ/ΙΙΕ (Τομέα Νεοελληνικών Ερευνών/Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών) λειτούργησαν σχετικά προγράμματα που είχαν ως παράγωγα διαλέξεις, σεμινάρια, εκδόσεις αρχειακών σειρών, εκδόσεις μελετών, βιβλιογραφίας κ.ά. Καθώς όμως εξελισσόταν και άλλαζε η τεχνολογία και τα πληροφοριακά συστήματα, το ΤΝΕ εισήλθε στον κόσμο της ψηφιοποίησης επιτυχώς. Στη διαδικασία μετάβασης επομένως τα ψηφιακά παράγωγα του ΤΝΕ/ΙΙΕ άρχισαν να πληθαίνουν και να αποτελούν σημείο αναφοράς για κάθε ερευνητή ή ερευνήτρια που ασχολείται με την επανάσταση του 1821 και εξερευνά πτυχές αυτού του πολύπλοκου και σύνθετου φαινομένου. Εδώ παρουσιάζεται ένα τμήμα της πληθώρας των ψηφιακών παραγώγων που έχουν προκύψει από την επιστημονική μελέτη και πρωτοβουλία των ερευνητών του ΤΝΕ/ΙΙΕ, και πώς μπορούν αυτά να αξιοποιηθούν από τους δυνάμει ερευνητές και ερευνήτριες που επιθυμούν να μελετήσουν το φαινόμενο που ονομάζεται Ελληνική Επανάσταση.

Συγκεκριμένα έχουν παραχθεί τα τελευταία χρόνια από τους εξειδικευμένους επιστήμονες και επιστημόνισσες του ΤΝΕ και τους/τις συνεργάτες τους οι εξής ερευνητικοί ιστότοποι που έχουν ως θεματική τους πολιτικούς θεσμούς και τα πρόσωπα που τους στελέχωσαν, τη διοικητική οργάνωση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, καθώς και όψεις του οικιστικού δικτύου και καταγραφή των πληθυσμών του.

Το έργο Α΄ Ελληνική Δημοκρατία. Άτλαντας των δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών  αποτυπώνει τη συγκρότηση και θεμελίωση των δημοκρατικών διαδικασιών στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, αναδεικνύοντας τη μετάβαση από τις τοπικότητες στο εθνικό κράτος. Το έργο Εθνοσυνελεύσεις και Βουλευτικό επιχειρεί την κατά το δυνατόν πληρέστερη καταγραφή και ανάδειξη των προσώπων που συμμετείχαν στους πρώτους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς και συνέβαλαν στην εδραίωση της νέας κρατικής οντότητας, θέτοντας τα θεμέλια της δημοκρατικής αντιπροσώπευσης. Η ψηφιακή εφαρμογή Το ιστορικό τοπίο στα τέλη της Ελληνικής Επανάστασης, Η Γαλλική επιστημονική αποστολή του Μοριά, 1829 είναι ένα εργαλείο οργάνωσης και αναζήτησης πληροφοριών γύρω από την κατάσταση του χώρου, των ανθρώπων και των μνημείων της Πελοποννήσου στα τέλη της Ελληνικής Επανάστασης, όπως τα κατέγραψαν τα μέλη της Γαλλικής Επιστημονικής Αποστολής του Μοριά του 1829. Το έργο Το οικιστικό δίκτυο της πελοποννήσου στα χρόνια της επανάστασης αφορά τον εντοπισμό ιστορικών τεκμηρίων για τον πληθυσμό και τους οικισμούς της Πελοποννήσου στα χρόνια της Επανάστασης. Πρόκειται για πηγές οι οποίες έχουν πλήθος τοπωνυμίων των οικισμών, πληροφορίες για πτυχές της διοικητικής διαίρεσης του χώρου και καταγραφές πληθυσμιακών μεγεθών και εθνοπολιτισμικών ομάδων.  Το έργο Τα οικονομικά του Αγώνα – Φορολογία και Κράτος έχει ως αντικείμενο την πιλοτική επεξεργασία φορολογικών καταστίχων της περιόδου της Επανάστασης του 1821, με στόχο τη διερεύνηση του μηχανισμού εκμίσθωσης των προσόδων, το προφίλ των προσώπων που εμπλέκονται στην ενοικίαση, καθώς και τη γεωγραφική κατανομή τους σε μια προσπάθεια ανασύστασης της φορολογικής γεωγραφίας της εποχής.

Πλην όμως των συγκεκριμένων ερευνητικών ιστοτόπων μπορεί κανείς να πλοηγηθεί σε άλλα μεγαλύτερα και πιο σύνθετα έργα, όπως το Κύρτου πλέγματα, όπου αξιοποιώντας τις μηχανές αναζήτησης μπορείς κανείς να ανακτήσει πληροφορίες για την ελληνική επανάσταση μέσα από λέξεις κλειδιά ή θέτοντας τα χρονικά ορόσημα.